کیسی هایگرۆما بە کوردی واتا کیسی ئاوی، گەورەبوونێکی نائاساییە کە دەردەکەوێت لەسەر مل یاخود سەری منداڵی ساوا. پێکهاتووە لە یەک یان زیاتر لە کیسێک کە لەگەڵ تێپەربوونی کات گەورە دەبێت.

نەخۆشییەکی زگماکی دەگمەنە، کەنەخۆشەکە تووشی گەورەبوونی لەسەرەخۆ و نایەکسانی قاچ و دەمووچاو دەبێت. ئەم نەخۆشییە بەهۆی کێشەیەکی جینیەوە دەبێت، کەرەنگە نەخۆشەکە زۆر بەسەختی تووشبێت یاخود بە ئاسانی تووشبێت و تەنانەت

سیندرۆمی رایلی دەی، نەخۆشییەکی بۆماوەییە تووشی دەمارەکانی جەستە دەبێت. ئەم نەخۆشییە بۆماوەییە و کاتێک تووشی کەسێک دەبێت کە کۆپییەکی جینەکە لە دایک و باوکیشەوە گوازرابێتەوە بۆ کەسەکە. ئەم نەخۆشییە زیاتر

نەخۆشییەکی دەگمەنی کرۆمۆسۆمەکانە، کە تووشی نێرینە دەبێت، هۆکارەکەی کۆپییەکی زیادەیە(لە کرۆمۆسۆمی Y)،کوڕ بە ئاسایی کۆپییەک لە X و کۆپییەک لە Y کرۆمۆسۆمی هەیە، بەڵام ئەم نەخۆشانە کۆپییەکی X و دوو

نەخۆشییەکی بۆماوەیی دەگمەنە، بەڵام مەترسیدارە. جەستەی مرۆڤ پرۆتینی ناو خۆراک تێکدەشکێنێت بۆ ترشی ئەمینی(Amino acid)، کەدیسانەوە بەکاردێنەوە بۆ درووستکردنی ئەو پرۆتینانەی کەجەستەمان پێویستی پێیەتی. هەریەک لەو ئەمینۆ ئەسیدانەی کە پێویست

FMF(familial mediterranean fever): نەخۆشییەکی جیینی هەوکردنە کە دەبێتە دووبارە توشبوونی مرۆڤ بە (تا، هەوکردنێکی بەئازاری سک،سییەکان و جومگەکان). ئەم نەخۆشییە بۆماوەییە، کە زیاتر توشی ئەو کەسانە دەبن کە رەچەڵەکیان دەچێتەوە